Begin jaren 80 raakte De Hoop, destijds muziekstudent en lid van de vredesbeweging, voor het eerst in de ban van papier maken. ,,Een jongen die ik destijds leerde kennen, mijn latere vriend Jeroen, had een voorliefde voor oude ambachten.’’

Hij deed aan leerbewerking, maakte kaarsen van restjes kaarsvet en papier van riet, hout, pulp, oude kledingstukken en oud papier. Bij hem keek De Hoop het kunstje af dat de mens op zijn beurt weer afkeek van de wesp, ‘feitelijk de allereerste papierproducent’.

Met materialen als boombast, hennep, zijde en visnet werd in 105 na Christus de basis gelegd voor onze huidige A4’tjes

Marieke De Hoop van PapierLab Rotterdam

,,Wespen bouwen hun nest door vezels van planten te mengen met hun speeksel’’, legt ze uit. ,,Hierdoor ontstaat een brij die – eenmaal opgedroogd – sterk lijkt op een soort van karton. Het maken van papier, een uitvinding van een Chinees, volgt grotendeels hetzelfde proces. Met materialen als boombast, hennep, zijde en visnet werd in 105 na Christus de basis gelegd voor onze huidige A4’tjes.’’

Een boom per jaar

Ruim 1900 jaar later volgt De Hoop nog altijd datzelfde ambachtelijke procedé. ,,Inmiddels wordt vrijwel al ons papier gemaakt uit bomen, maar erg milieuvriendelijk is dat allemaal niet. Zonde, want juist papier kun je prima maken uit allerlei reststromen. Het enige dat je ervoor nodig hebt: pulp van oud papier of andere natuurlijke vezels en een beetje water.

Inmiddels heeft De Hoop, die zelfs enige tijd in de leer ging bij Japanse traditionele papiermakers, papier gemaakt uit de gekste materialen. ,,Van aspergeschillen, bloem- of broccolistelen en onkruid tot oude spijkerbroeken en sofa’s aan toe.’’

Ook van kleding van overleden dierbaren kun je papier maken. Bijvoorbeeld voor een herinne- ringsboek

Marieke de Hoop

Dat laatste inspireerde haar enkele jaren geleden tot een project rondom rouwverwerking, ‘Van broek tot boek’ gedoopt. ,,Ook van kleding van overleden dierbaren kun je papier maken. Bijvoorbeeld voor een herinneringsboek.’’

Uniek canvas

Vaker echter volgen cursisten juist een workshop om het leven te vieren, aldus De Hoop. ,,Veel van hen willen hun eigen geboortekaartjes maken. Maar ook kunstenaars, op zoek naar een uniek canvas, kloppen regelmatig bij mij aan.’’

Microsoft Word – AD 30-8-21 Made in 010.docx

De Hoop, met al haar ervaring op zak, is iedereen graag ter wille. Trouwe vriend tijdens al deze experimenten is De Hollander. ,,Een antieke maalbak en van oorsprong een Zaanse uitvinding – vandaar de naam – die al sinds 1672 wordt gebruikt om vezels voor te behandelen voor de productie van papier.’’

Zonder dat apparaat – ‘vroeger heel algemeen gebruikt, maar enkel nog ingezet voor heel speciale papiersoorten’ – zou De Hoops papiermakerij weinig voorstellen. ,,En dan nóg kan ik er amper van leven.’’

Immaterieel erfgoed

Haar drive is dan ook vooral de liefde voor het ambacht. Tegelijk wil zij de kennis en ervaring die ze heeft opgedaan, graag bewaren voor het nageslacht. ,,Een opvolger heb ik nooit gevonden, maar wellicht dat een museum interesse heeft in dit immateriële erfgoed. Opdat nieuwe generaties kunnen doorgaan waar ik ben gebleven.”

origamitheater

Origamitheater
1988 tot 2018
van Tokyo tot Rotterdam

Het is feest dit jaar. 16 juli 1988 vertrok het vliegtuig naar Tokyo.
In de handbagage paste precies, maar dan ook heel precies het origamitheater.
Speciaal ontworpen door Jeroen Hilhorst, om mij te kunnen laten communiceren met alle Japanners via origami. In het theater vouwen mijn handen op het ritme van de muziek origami voor het publiek. De reis was een studie en werk reis in één. Studie rond origami stond nr. 1. En het Japanse papier maken op 2. Dat was 30 jaar geleden. Nu is dat omgekeerd. Mijn studie gaat nu over papier maken.

Dit jaar zal ik voor het origamitheater verschillende feestelijke soorten papier maken. Afgelopen week is het aspergepapier geschept. Dun, transparant met 2 natuurlijke kleuren. De vellen zijn voor een ander feestelijk evenement: de Origami Sociëteit Nederland bestaat 35 jaar. Het aspergepapier zal de feestvierders aanzetten tot veel asperges eten dit jaar. Na het koken van de aspergesoep zijn de schillen klaar om verpulpd en tot papier geschept te worden. 13-15 april is het groot Feest op de Veluwe in Mennorode.

English translation under the photo’s.

aspergepapier rolletjes

Aspergepapier voor de jarige OSN

asperge papier met aders

Asparaguspaper for folding

Origamitheater
1988 tot 2018
From Tokyo to Rotterdam (NL)

We will party this year. July 16, 1988 I took the the flight to Tokyo.

My handbagage was the origamitheatre. Designer, Jeroen Hilhorst, knew the best way to create this theatre for travellling and performing my way of sharing the joy of the Japanses Art of Paperfolding. It was the best way to be able to communicate with all Japanese people. In the theatre my hands fold origami on the rhytm of the music that is played along. The travel was for my study of origami and the japanese way of papermaking. That was 30 years ago.

This year I will make a lot of festive paper for the origamitheatre. Last week I made the asparagus paper especially for folding. It is thin, transparant, in 2 natural colours. It is a present for the dutch origami society that has a 35 year anniversary celebration. I am sure that the participants will eat more asparagus this year than before, as the skin is the secret of the strength of this wonderful paper.

In Rotterdam-West is 4 jaar geleden het 1.200 meter lange Dakpark opgeleverd. Buurtbewoners in Delfshaven mogen een deel invullen op dit park en dat doen ze met veel enthousiasme. 14 april is de opening van het nieuwe seizoen met een buurtontbijt.

Speciaal voor het buurtontbijt hebben wij van de papiermakerij een workshop uitgevoerd in maart en april voor Couleur Locale Delfshaven. 8 deelnemers hebben in 3 lessen 12 schalen gemaakt voor deze ontbijttafel. Hufterproof hoeven ze nog net niet te zijn, maar wel functioneel en toch aantrekkelijk en natuurlijk…: circulair. Na jaren gebruik zouden ze op de compost kunnen.

Les 1: er zijn 3 technieken van schalen maken waaruit we kiezen welke voor ons het meest geschikt is om waterbestendige schalen te maken voor gebruik buiten. We maken een proefschaaltje met de papiermaché methode.

gedroogde schaal=hoed

Les 2: We hebben gekozen voor een karton ontwerp. Het karton maken we van pulp van reststromen uit de stad en plantenafval van het Dakpark. We gieten pulp in een bollenpelraam. Iedereen doet dat naar eigen smaak, bovenop kunnen we de mooie bladskeletten en bloemen, bladeren leggen als decoratie.

Het duurt een week om het karton the drogen.

katpoes houdt oogje in het zeil

les 3: Het ontwerp van de schalen van karton komt uit Denemarken En lille film om papfabrikken. Carla (collega van stichting van Broek tot Boek) bracht ze als trofee van haar vakantie 2 jaar geleden naar de papiermakerij. We hebben er een circulaire variant van gemaakt. Karton van reststromen, rubber elastieken van lekke fietsbanden en stokjes van gebruikte Chinese eetstokjes.
Veel plezier bij het ontbijt op het Dakpark op 14 april.

handgemaakt karton voor Dakpark schalen

Vervolg: We gaan ze in Rotterdam in allerlei varianten maken. Je kunt aanschuiven bij workshops of er zelf één organiseren. We komen graag langs.

English:

Natural paper bowl for Dakpark, Rotterdam.

A 1.200 metre long Rooftoppark has been completed 4 years ago in Rotterdam-West (NL) and this year they will start the opening of the season with a breakfast for all inhabitants. The papermakery is asked to prepare special paper bowls for the tables. So 8 participants and 3 lessons later we have made them 12 natural paper bowls. Circulair. The paperslurry made from waste streams from the city, the elastic bands from old (flat) bicycle tyres and the little sticks from chopsticks. After years of use, the paperboard can be put in the compostbin.

Lesson 1: We looked at 3 methods of making the bowls. Using the papier-maché technique for a small bowl to have a first try. The bowls will be used outside mostly. As we have quite often damp weather in Rotterdam (close by the sea) they need to be water resistent. We call it: weatherproof.

Lesson 2: We choose to make the bowls from handmade paperboard. So, all slurry we could make is poured on our big screen (from the bulb industry). Each participant makes his/her own board. In the end the leafs, flowers and other decorations from the Dakpark is put on the surface. It takes a week to dry.

Lesson 3: The design of these bowls comes from Denmark. En lille film om papfabrikken:  Carla (my collegue from stichting van broek tot Boek) made it trophee on her holiday in Denmark and gave it to the papermakery, 2 years ago. We made the design completely circulair and created 12 variations.

Photo album on Papierlab

natuurlijk papier schalen

natuurlijk papier schaal

natuurlijk papier schaal

“Kunt u 320 naamkaarten maken die we na de conferentie direct kunnen composteren?” “Papier kun je altijd composteren, wanneer er geen drukinkt op zit!” was mijn reactie. Maar wie gaat er nu zijn zelfgeschepte naamkaart na de conferentie composteren?  De kaarten zijn gemaakt tijdens de SLOW papier maken workshop door de deelnemers. De pulp komt van grondstoffen uit de buurt. De basispulp is katoen en hennep, uit de touwfabriek in Krimpen a/d IJssel, de uienschillen uit de keuken van Marianne en de flora van het Geversduin (Castricum). Daar hebben we bijzondere pulpfabriekjes lopen. De vezels in de pulp zijn gras, kruiden uit het duin, schors van de struiken, kortom alles wat de boswachter ons heeft verboden om te plukken uit het duin. Bullshit papier is het eigenlijk geworden, maar wij noemen het Uienpapier, omdat de ui de eigenlijke kleur en het artistieke gedeelte bepaald van het papier. Wanneer je deelnemer bent  aan deze conferentie Climate KIC wens ik je heel veel plezier. Wat er overblijft is een naamkaart vol herinneringen en verhalen over klimaatneutraliteit,  circulaire economie op  handgeschept papier. Hoe rond zullen we dit verhaal gaan breien? De naamkaart is inmiddels een Collectors Item geworden. Het zijn stuk voor stuk Unica.
En ja, wanneer je deze kaart wilt composteren dan kan dat. De wormen houden van dit papier en deze inkt. Dan is dat cirkeltje ook rond.

Onion paper

“Can you make 320 namecards for our Conference on Climate Change, that we can compost the very next day?” “Sure, but we compost paper already when there’s not too much printing ink on it”, I mentioned. But who would want to compost his Name Card when it is made by hand by the organizers? We made the cards during the SLOW paper making workshop with the participants. The pulp comes from waste material from a rope factory close to Rotterdam, the onion comes out of the kitchen of Marianne and the fibre part of the flora from Geversduin (the area of dunes in North-Holland). We have some special pulp factories walking there. They eat everything the ranger forbids us to pluck. What you have in your hand is really bullshit paper, but we call it Onion Paper as the onion skin gives the reddish color to the paper and the artistical look. When you are a participant of the Climate KIC I wish you a very informative and inspiring conference. What will be left is a name card with a story about sustainabilty and circulair economy on handmade paper. How big shall we make our circle? Your name card is a Collectors Item already, as they are piece for piece unique.
And yes, if you want to compost the card…… have a go, the worms like this paper and ink. So that circle is closed then.

sustainable name cards