Het PapierLab was afgelopen december 2016 het decor voor de eerste internationale bijeenkomst over het onderwerp 针线 包 zhēn xiàn bāo, het chinees garenboekje.

Een schijnbaar klein, onbeduidend detail in het textielverhaal van borduurdeskundige Ien Rappoldt en vele textielreizigers met haar. De hotspot is Zuidwest China, o.a. Guizhou en Yunnan, het paradijs voor textiel kenners en de ambachten die daaraan gerelateerd zijn. Katoen en zijde zijn de producten die de dorpen in deze gebieden zelf produceren en verwerken van begin tot eind, van katoenbol of zijderups tot draad, geweven stof, genaaid tot klederdracht met de geborduurde patronen op de kleding van het Miao volk. Daar komt voor de papierliefhebber bij dat in vele dorpen iets wordt bijverdiend door van de papiermoerbeiboom op aziatische manier vellen papier van 80 x 80 cm te maken. Al deze ambachten komen samen in de 针线 包 zhēn xiàn bāo.

Joan Sallas is origami kunstenaar, organisator van origami-didactische conferenties en onderzoeker van de geschiedenis van de vouwcultuur in het oosten en westen. Precies 150 jaar geleden heeft de Chinese douanier Laurent Sui, een gevouwen 针线 包 zhēn xiàn bāo geschonken aan madame Burgot. Joan Sallas is in zijn onderzoek naar een bijzondere aanwinst (gedateerd op 1866) in zijn vouwarchief in Weimar achter deze details gekomen door de aankoop van een vouwwerk in Frankrijk, met 16 platgevouwen bloemdoosjes op papier geplakt in rijen van vier. De eigenaar had het werk in een plat doosje op zolder gevonden en, niet wetende waar het toe gediend heeft, te koop aangeboden op Ebay. Joan Sallas vond al snel aanknopingspunten in zijn archief (ca. 5.000 boeken over vouwtechnieken in de wereld). Een oproep in het forum van de Chinese vouwvereniging in Hong Kong om hulp bij het vertalen van de brief die erbij zat, resulteerde in een het contact met Xiǎoxián Huáng. Een Chinese vrouw uit Wuhan (centraal China), die al jaren origami beoefend en in de internationale origamiwereld met verbazing is ontvangen door de bijzondere manier van ontwerpen van vouwmodellen. Het vouw werk was een 针线 包 zhēn xiàn bāo. Het is een doos, gevouwen met veel platte vakken, op elkaar geplakt en dubbelgevouwen als een boek, met stof omwikkeld. Een papieren variant op de naaidoos van onze (groot)moeders.

 zhen xian bao van Laurent Sui, Parijs, 1866.

Op 27, 28 en 29 december vierden we deze vondst in dit turbulente avontuurlijke jaar 2016. Precies 150 jaar geleden is deze 针线 包 zhēn xiàn bāo gevouwen (door de Chinese douanier Laurent Sui) en geschonken aan een Franse dame uit de welgestelde kringen van Parijs. Niet alleen de geschiedenis van het vouwen wordt hiermee herschreven. Een nieuwe interpretatie van het werk en de vele werken die Joan en Xiǎoxián nadien op het spoor zijn gekomen, zorgen ervoor dat deze Chinese garenboekjes een nieuw leven krijgen ingeblazen. Wanneer we in Google de zoekterm zhen xian bao intypen, of zelfs de Chinese karakters: 针线 包 zhēn xiàn bāo, dan opent zich een nieuwe wereld.

Het zijn de conservatoren in de musea in Frankrijk, China en Amerika, de China reizigers zoals uit Nederland Ien Rappoldt en Mieke Gorter, uit Engeland Gina Corrigan en Ruth Smith die dit werk ternauwernood aan de vergetelheid, of letterlijk aan het graf hebben kunnen onttrekken.

De zhēn xiàn bāo’s die wij nu nog kunnen bekijken horen hier eigenlijk niet meer te zijn. Deze mobiele naaidoosjes, het enige privé eigendom van de bordurende vrouwen, gaan altijd mee het graf in met zijn eigenaar. Zo wordt ervoor gezorgd dat er in het leven na dit leven nog verder genaaid kan worden. Dat is weer een variant op het verbranden van papiergeld, of tegenwoordig papieren telefoons, Ipads, waardoor de gestorvenen genoeg middelen heeft om voor zichzelf te zorgen in het leven na dit leven.

De informatie in dit artikel heb ik gedestilleerd uit de gesprekken en lesstof, via workshops en bezoeken aan de auteurs en textielreizigers. Joan Sallas, Xiǎoxián Huáng en ondergetekende hebben hen ontmoet op onze eerste internationale 针线 包 zhēn xiàn bāo reis in juli door Engeland, Nederland en Duitsland. Mieke Gorter, Ien Rappoldt en Joan Sallas hebben afgelopen najaar nog in China gereisd en vele feiten gecheckt bij de lokale bevolking.

We kunnen alleen maar zeggen: Wordt vervolgd……

Dag 1: papiermaken

dag 2 origami zhen xian bao

‘oude’ zhen xian bao met flowerboxes en twistfold doosjes

Dag 3: Zuid-Chinese zhen xian bao maken

maat nemen

Organisator:

 

Docenten:

Lange pulp